Stereotypen en onzekerheid

Vroeger zei men vaak ‘dikke mensen zijn gezellig’. Een stereotype waar dikke mensen denk ik best vaak aan probeerden te voldoen, door inderdaad niet te klagen of te zeuren. Maar de gezelligerd te zijn, precies zoals van ze verwacht werd. Destijds was er minder helder over het ontstaan en in stand houden van dit soort stereotypen, waar mensen zich ongetwijfeld, als ze alleen waren en zichzelf konden zijn, ongelukkig over hebben gevoeld.

Dieetcultuur en stereotypen

Tegenwoordig weten we meer over dieetcultuur en de stereotypen die dit fenomeen heeft teweeggebracht. Veel van mijn cliënten kennen bijvoorbeeld ook de tweedeling in ‘goed dik persoon’ en ‘slecht dik persoon’ (in het Engels ‘good fatty en bad fatty). De ‘goede’ is in dit geval de dikke mens die altijd probeert af te vallen en dus kan meepraten over diëten. Deze wordt daarmee als ‘goed’ gezien door mensen die zich nog volop in dieetcultuur bevinden. De ‘slechte dikkerd’ is de dikke mens die eet waar ze zin in heeft en weigert zich te verontschuldigen, of te veranderen. De persoon die binnen de heersende cultuur uit alle macht probeert zichzelf te accepteren en waarderen. Het is degene die zegt ‘tot hier en niet verder. Ik ben de moeite waard en dammit, ik ga me niet meer verstoppen’. Voor de duidelijkheid: mijn cliënten zijn overwegend van dit laatste type. En gelukkig zijn velen van hen al goed in staat gebleken om dieetcultuur van zich af te schudden en slagen ze erin om zichzelf te accepteren, te respecteren en vaak ook te waarderen.

Dieetcultuur en zelfacceptatie

Maar dit kan weer een geheel nieuw probleem opleveren, eentje die ik de laatste tijd vaak voorbij zie komen: zelfacceptatie in de context van afwijzing en weerstand (dus dieetcultuur) zorgt soms voor jezelf rationeel uit alle macht, tegen de klippen op, helemaal accepteren. Zo stevig, dat alle aarzeling en onzekerheid, een vervelend maar ook logisch overblijfsel van opgroeien in dieetcultuur, niet geaccepteerd wordt. En eigenlijk het liefst ontkend wordt. En mensen kritisch gaan kijken naar hun eigen onzekere gedachten. En sommigen zelfs een soort nieuw stereotype in het leven roepen: de dikke persoon die heus Nergens last van heeft, Supergezond is en de Wereld Aankan. Maar we weten allemaal wat er gebeurt als je probeert gedachten te onderdrukken: die komen dubbel zo hard weer terug. En daar sta je dan: je WEET precies wat je waarde is, je WEET dat dieetcultuur hardnekkige onzin is, maar toch, je VOELT het niet. Niet de hele poos in elk geval.

Acceptatie van onzekerheden en twijfels

Dus vaak gaan gesprekken die ik met deze cliënten voer toch over die onzekerheden en twijfels die er nou eenmaal ook zijn. Ze zijn een product van opgroeien in een dieetcultuur. We hebben nu eenmaal dat hardnekkige stemmetje op de achtergrond, dat bij ons allemaal nog steeds de kop op kan steken: ‘ja, maar als je wat minder zou wegen, dan vond ik mezelf vast mooier’. ‘Het zou toch vast gezonder zijn om dit niet te eten’. ‘Als ik aangeef dat ik last heb van mijn rug dan denken ze toch allemaal dat het door mijn gewicht komt, dus ik zeg maar niks’.

Ik wil mensen graag leren dat dit erbij hoort, dat dit ook is wie ze zijn. En we bespreken dat het ongelooflijk veel energie kan kosten om hiermee bezig te zijn en dat dit nu eenmaal zo is. We ZIJN allemaal opgegroeid in dieetcultuur en deze cultuur bestaat helaas nog steeds overal om ons heen. Zelfacceptatie is geen proces waarbij je er op een gegeven moment wel bent, en je dan nooit meer ten prooi valt aan dieetcultuur. Ik wil mensen graag leren dat deze twijfels misschien wel minder kunnen worden, maar dat dit vooral gebeurt als we onze twijfels en onzekerheden WEL kunnen accepteren en ze kunnen zien als onderdeel van ons mooie en waardevolle zelf. Het leidt vaak tot mooie en emotionele gesprekken waarbij ik me dan weer bedenk dat ik het beste werk van de wereld heb.