Gewichtsstigma en gezondheid

We horen steeds meer over gewichtsstigam in de media. Hierbij gaat het dan vaak over de veroordeling die dikke mensen ervaren, onder andere door artsen. Er zijn ook echt aanwijzingen dat het ervaren van gewichtsstigma slecht is voor je gezondheid. Gewichtsstigma kan zelfs mogelijk gezien worden als oorzaak van verschillende ziektes waarvan de oorzaak nu wordt toegeschreven aan ‘dik zijn’.

Wat is gewichtsstigma?

First things first: wat is ‘stigma’ eigenlijk precies? ‘Een stigma, of stigmatisering, is een proces waarin mensen worden gelabeld, veroordeeld en uitgesloten. Er is sprake van vooroordelen en misvattingen. Deze zijn gebaseerd op kenmerken en gedragingen die angst of afkeer oproepen bij anderen’ (1). Bij gewichtsstigma gaat deze afkeer over gewicht. Dat gewichtsstigma bestaat is helaas veelvuldig aangetoond. En helaas neemt het niet af, maar eerder toe: tussen 1996 en 2006 was het voorkomen van gewichtsstigma met 66% gestegen (2). Als je kijkt naar hoe er in onze huidige maatschappij tegen dikke mensen wordt aangekeken heb ik ook helaas geen reden om aan te nemen dat het voorkomen van gewichtsstigma tussen 2006 en nu weer is afgenomen.

Verband tussen gewichtsstigma en gezondheid

Maar hoe werkt dat verband tussen gewichtsstigma en gezondheid dan eigenlijk? Laten we eens kijken. In de eerste plaats is uit veel onderzoek gebleken dat mensen, wanneer zij stigmatisering ervaren, meer stress ervaren. En we weten allemaal: als stresslevels lange tijd verhoogd zijn dan heeft ons lijf daar last van. Maar wat je ook uit onderzoek kunt concluderen: mensen die veel gewichtsstigma ervaren worden somber en hebben minder de neiging om goed voor zichzelf te zorgen (3). Ook gaan mensen dan minder met klachten naar de huisarts, met weer mogelijke negatieve gezondheidseffecten tot gevolg. Dit gebrek aan zelfzorg wordt overigens vaker gezien bij mensen met zogenaamd ‘geïnternaliseerd gewichtsstigma’: dit zijn de mensen die niet alleen stigma ervaren van buitenaf (bijvoorbeeld van familieleden en zorgprofessionals) maar die zelf ook zijn gaan geloven dat hun lichaam minder waard is dan een dunner lichaam.

Gewichtsstigma is niet alleen schadelijk via minder goede zelfzorg, er is uit onderzoek ook een directer verband gebleken tussen gewichtsstigma en ziekte. Zo bleek dat mensen die gewichtsstigma ervoeren 60% meer kans hadden op overlijden, zonder dat dit met andere bekende lichamelijk of psychologische ziektes te maken had (4).

Gewichtsstigma en bepaalde ziektes

En met welke ziektes hangt gewichtsstigma dan samen? Het zal je misschien niet verbazen, maar dit zijn dus die ziektes waarvan wordt aangenomen dat ze veroorzaakt worden door ‘dikte’. Hart- en vaatziekten, diabetes type 2, etc. En heel actueel: er wordt ook voorzichtig gesteld dat het verband tussen Covid en gewicht voor een groot deel te maken heeft met gewichtsstigma en slechtere gezondheidszorg voor dikke mensen (5).

Dik zijn is niet ongezond!

Het is dus echt tijd om de gedachte ‘dik zijn is ongezond’ los te laten: gediscrimineerd worden op basis van je gewicht kan dus ook erg veel uitmaken voor je gezondheid. En gelukkig is daar iets aan te doen. De maatschappij kunnen we helaas niet zo 1, 2, 3 veranderen (al wordt daar aan gewerkt!), maar je kunt je wapenen tegen gewichtsstigma en er op een andere manier meer leren omgaan. Op die manier kan het je minder stress opleveren. Wil je hier eens verder over met me praten? Ik hoor graag van je.

Bronnen

1: https://samensterkzonderstigma.nl/

2: Papadopoulos, S., & Brennan, L., (2015). Correlates of weight stigma in adults with overweight and obesity: A systematic literature review. Obesity: a research journal. Volume23, Issue9, 1743-1760

3: https://diatribe.org/diabetes-stigma-everywhere-you-can-do-something-about-it

4: Sutin, A.R., Stephan, Y., & Terracciano, A., (2015). Weight Discrimination and Risk of Mortality. Psychol Sci. November ; 26(11): 1803–1811. doi:10.1177/0956797615601103.

5: https://cmajnews.com/2021/06/25/covid-obesity-1095952/