Dieetcultuur, rouw en lichaamsbeeld

Veel mensen kennen de 5 fasen van rouwverwerking, ontwikkeld door psychologe Kübler-Ross. Wetenschappelijk gezien is er aardig wat kritiek gekomen op deze theorie, maar praktisch gezien is hij heel toepasbaar gebleken. De fasen lijken op te gaan voor veel verschillende vormen van rouw, waarbij het over verschillende vormen van ‘verlies’ kan gaan.

De theorie gaat ook op als het gaat om lichaamsbeeld, en het verlies van het bereiken van ‘het ideale lichaam’. Op het moment dat je besluit dat je niet meer aan de druk kunt voldoen, die door dieetcultuur op ons allemaal wordt gelegd om aan een ideaalbeeld te voldoen, kun je in een vorm van rouw terecht komen.

De volgende 5 fasen zijn hierin te onderscheiden, met voorbeelden van wat dan kan worden gedacht:

• Ontkenning: ‘dit kan misschien voor andere mensen gelden, maar ik kan prima afvallen en dat vasthouden, ook al is dat tot nu toe niet gelukt’.
• Boosheid: ‘ik kan er niet bij dat dieetcultuur me zo heeft voorgelogen en ik dat heb laten gebeuren! Nu zit ik dus vast in een lijf dat ik niet wil maar waar ik niks aan kan doen!’
• Onderhandelen: ‘Ok, ik snap dat diëten niet werken. Maar ik ga dan gewoon een paar kilo afvallen, en daarna ga ik wel het intuïtieve eten (weer) proberen. Maar eerst moet ik alleen wel een beetje dunner worden’.
• Neerslachtigheid: ‘Ik zie nu dat diëten echt niet werken.. Mijn lichaam veranderen is geen optie, maar ik heb zoveel tijd verdaan met lijnen en proberen af te vallen..’.
• Acceptatie: ‘Dit is mijn lijf. Ik hoef er niet dol op te zijn, maar ik hoef het ook niet meer te veranderen. Er is veel meer in het leven dan met mijn lijf bezig zijn’.

Herkenbaar? Voor mij zeker: ik kan me vooral die boosheid herinneren, ik heb echt een poosje het idee gehad dat ik 35 jaar van mijn leven had ‘weggegooid’. En ik kan nu nog steeds ook wel onderdelen van ‘onderhandelen’ herkennen, bijvoorbeeld op momenten van stress. Dieetcultuur, en de bijbehorende dieetmentaliteit die dat ons heeft opgeleverd, zijn sneaky, en kunnen lang op de loer blijven liggen.

Het is ook zeker niet zo dat we op een nette en ordelijke manier door deze fasen heen gaan: soms begin je weer helemaal opnieuw, soms sla je fasen over, het is allemaal mogelijk. En soms verloopt het hele proces snel (is het een kwestie van weken) en soms langzaam (en ben je na jaren nog steeds niet echt bij acceptatie). Dat hangt allemaal af van verschillende factoren, als hoe lang je al ‘vastzat’ in een dieetmentaliteit en hoe je omgeving bijvoorbeeld reageert. In mijn boek 'Bite me' schrijf ik hier meer over.