Diabetes type 2 en intuitief eten

In Nederland worden jaarlijks zo’n 52.000 mensen gediagnosticeerd met Diabetes type 2, volgens het Diabetesfonds. Zo’n diagnose is dus veelvoorkomend, en altijd heel naar om te krijgen. Wat daar nog bovenop komt voor veel mensen is een schuldgevoel en het idee dat ze iets fout hebben gedaan. En gedachten als ‘Heb ik teveel suiker gegeten’? Deze gedachte wordt vaak versterkt door het beleid dat door veel diëtisten vervolgens wordt gehanteerd: veel mensen krijgen een koolhydraatbeperkt dieet en de boodschap dat ze moeten afvallen. En zelf denk je waarschijnlijk ook: ja, logisch. Want dat is ook wat je leest als je googelt, en hoort als je advies aan een huisarts vraag.

Maar is dit nodig? Mijn antwoord zal degene die andere blogs van mij gelezen hebben niet echt verbazen: nee, dit is niet nodig. In dit blog leg ik dit uit.

Wat is diabetes type 2?

Eerst wat informatie over Diabetes type 2. Het lijf gebruikt suiker (koolhydraten) als energiebron. Hiervoor is het nodig dat dit suiker, dat zich in je bloed bevindt (in de vorm van glucose) in de lichaamscellen wordt opgenomen. Een hormoon dat ervoor zorgt dat suiker in de cellen terecht kan komen is insuline. Dit wordt aangemaakt door de alvleesklier.

Als je diabetes type 2 hebt, reageert je lichaam minder goed op insuline: dit heet insulineresistentie. Bij diabetes type 2 werkt je alvleesklier ook steeds minder goed, omdat die overvraagd is. Je hebt hierdoor steeds minder insuline. Het suiker kan de cellen niet in en hierdoor blijft er te veel suiker in je bloed. Dit is te zien aan hoge bloedglucosewaarden. Langdurig hoge waarden kunnen complicaties veroorzaken.

Waar merk je nu aan dat je hoge bloedsuikerwaarden hebt? Een aantal symptomen zijn: veel dorst en last hebben van een droge mond; veel plassen; veel moe zijn; last van de ogen, zoals rode en branderige ogen, wazig zien, dubbel zien of slecht zien; slecht genezende wondjes; kortademigheid of pijn in de benen bij het lopen. Een test bij de huisarts kan dan uitwijzen of er sprake is van een te hoog bloedsuikergehalte.

En komt dit dan doordat je iets verkeerd hebt gedaan? Nee. Diabetes type 2 is een genetische aandoening, wat betekent dat bepaalde mensen er meer aanleg voor hebben en het in sommige families meer voorkomt dan in andere. In mijn familie is het bijvoorbeeld aan mijn vaders kant zeer veelvoorkomend.

Komt diabetes door dik zijn?

En is het een aandoening die typisch is voor dikkere mensen? Ook niet. Ook dunne mensen kunnen diabetes krijgen. Het is wel een aandoening die vaker voorkomt naarmate men dikker is (er is een samenhang) maar dat betekent zeker niet dat het bijvoorbeeld komt doordat je dikker bent.

Verder speelt het vaker een rol bij oudere mensen, omdat lijven nu eenmaal onderhevig zijn aan slijtage. Daar herinneren mijn knieën mij dagelijks aan.

Als je googelt kom je vaak uit op sites die leefstijl de schuld geven van Diabetes type 2, met als onderliggend toontje ‘eigen schuld dikke bult’. Dat is onzin: het is absoluut niet waar dat mensen die Diabetes type 2 krijgen ongezonder perse ongezonder hebben geleefd dan mensen die het niet krijgen. Verder is het ook nergens goed voor om op die manier toegesproken te worden: een schuldgevoel en schaamte hebben er nog nooit voor gezorgd dat mensen op een positieve manier aan zelfzorg gaan doen.

Hoe ga je goed met diabetes om?

Aan de andere kant wordt er op verschillende sites van alles beloofd omtrent ‘genezing’, als je maar afvalt en koolhydraatbeperkt eet, of wat er ook maar gezegd wordt. Vaak met behulp van wervende slogans ‘Keer diabetes om!’ Hiermee wordt wederom de verantwoordelijkheid bij de persoon met Diabetes gelegd. En het schetst ook geen eerlijk beeld: Diabetes type 2 is een chronische aandoening. Verder zijn de methoden die op dat soort websites gepromoot worden zijn ook helemaal niet duurzaam: zoals ik al eerder schreef is gewichtsverlies op de lange termijn niet houdbaar en komt 95-98% van de mensen weer aan (plus extra’s). Dat geldt ook voor een koolhydraatbeperkt dieet, dat werkt wat dat betreft niet beter dan alle andere diëten. Ik vind juist dat we juist bij Diabetes type 2 veel voorzichtiger moeten zijn als het gaat om dieten: uit onderzoek is gebleken dat er veel overlap is tussen deze aandoening en eetstoornissen, zo'n 40% van de mensen die onderzocht waren had last van beide. Een beperkend dieet kan een eetstoornis nog verder in de hand werken. Dus voor veel personen met Diabetes type 2 is zo’n dieet helemaal niet wenselijk, en gelukkig ook niet nodig.

Wat je wilt is proberen je bloedsuiker stabiel te houden. En logischerwijs denk je dan: ‘nou, minder suiker eten zorgt daarvoor’! Maar suiker is een erg belangrijke energiebron voor je lichaam, met name voor je hersenen. Je lichaam zal je dan ook niet in dank afnemen dat je geen koolhydraten meer eet. Sterker nog: dit leidt vaak tot jezelf ontzeggen waar je wel behoefte aan hebt. Dit heeft voor veel mensen een belangrijk gevolg: eetbuien. En wisselen tussen weinig eten en dan weer veel zorgt juist voor meer pieken in je bloedsuiker dan wanneer je koolhydraten gewoon op het menu laat.

Intuitief eten en diabetes

Intuïtief eten is gelukkig ook een goede manier om je bloedsuiker te reguleren, gecombineerd met wat slimme weetjes. Zo is het bijvoorbeeld goed om elke dag in elk geval 3 goede, verzadigende, maaltijden te nemen, waarbij je elke keer goed de 3 belangrijkste macronutriënten toevoegt: koolhydraten, vet en eiwitten. Wanneer je namelijk koolhydraten samen eet met vet en/of eiwitten zal het suiker wat trager je bloed bereiken en hier geen suikerpieken in veroorzaken. Datzelfde geldt voor vezels: complexe koolhydraten (denk: volkoren) komen minder snel in je bloed terecht dan enkelvoudige koolhydraten (denk: snoepjes). Combineer je voeding en kies voor eten waar je echt van geniet.

Een andere belangrijke tip: beweging! En voordat je nu mental pictures krijgt van een sportschool waar je jezelf naartoe moet slepen: ook een wandeling heeft al een heel directe, bloedsuikerverlagende werking.

En verder is er bij het onder controle krijgen van je bloedsuikerwaarden nog een andere belangrijke factor: stress. Stress zorgt ook voor een directe verhoging van bloedsuiker. Aan een stressvol dieet beginnen? Obsessief je koolhydraten tellen? Liever niet dus!!

Nu is bloedsuikerregulatie in het kader van Diabetes type 2 zeker geen makkelijk proces, dus die indruk wil ik hier zeker ook niet wekken. Ik ben in bovenstaande uberhaupt nog niet ingegaan op de rol van medicatie en dat is voor een volledig beeld van wat de mogelijkheden zijn wel heel belangrijk. Het is uiteraard ook belangrijk om hier goede begeleiding bij te krijgen.

Wat ik graag wil met dit blog is een eerste idee geven over wat de mogelijkheden zijn als je een goede relatie wilt met eten in de context van Diabetes type 2. Een ander geluid laten horen dan wat op dit moment gangbaar is vind ik daarbij essentieel. Ik wil graag mensen helpen op een manier die de stress omtrent de diagnose verlaagt en de onzekerheid die het met zich mee brengt vermindert. Met begrip en waardering voor je lijf kom je op een fijnere manier tot een goed resultaat dan met zelfverwijten en allerlei strenge methoden. Daar help ik je dus graag bij.